Aşağıdaki panel üzerinden sitemizdeki çerez kullanım tercihlerinizi belirleyebilirsiniz. Topladığımız bilgiler ve bunların nasıl paylaşıldığı hakkında daha fazla bilgi için Çerez Politikası.
ÇOCUKLARDA ÖKSÜRÜK
Güncelleme: 24.05.2020 -
Editör
Öksürük ailelerin çocukluk çağında en çok şikâyet ettikleri şikayetlerden biridir. Öksürük bir hastalık belirtisi olup insanın solunum sistemi yollarını korumaya yönelik vücudun tepkisidir, reflekstir. Göze gelen yabancı cisim gibi tehditte nasıl ki göz kapağımız refleks olarak aniden kapanır. Başımıza bir cisim geldiğinde refleks olarak elimizle başımızı koruruz. Bu reflekslerimiz gibi öksürük de solumun yollarına gelen yabancı cisim, balgam, iltihap ve akıntıyı atmak, solunumu rahatlatmak için olan bir reflekstir. Yani solunum yollarını korumaya yönelik faydalı bir tepki olup, balgamı veya yabancı cismi ani bir tepkiyle dışarı atma çabasıdır. O halde öksürük refleksini durdurmak doğru bir yaklaşım değil, ancak öksürüğe neden olan durumları ortadan kaldırmak doğru bir yaklaşımdır.
Öksürük çeşitleri nelerdir?
- Balgamlı Öksürük: Öksürürken boğazdan sarı koyu yeşil renkte sıvı balgam çıkararak öksürüyor.
- Kuru Öksürük: Öksürürken boğazdan herhangi bir sıvı gelmez sert, boğazı tahriş eden öksürük şeklindedir.
- Krup Öksürüğü: Ses telleri etkilendiği için köpek havlar tarzında, horoz öter şekilde oluyor.
- Boğmaca Öksürüğü: Öksürükleri ataklar halinde üst üste olmakta, boğulur tarzda oluyor.
- Hırıltılı Öksürük: Öksürürken hırıltılı solunum eşlik eder.
- Psikojenik Öksürük: Her türlü öksürüğü taklit edebilen ancak genellikle geceleri düzelen, boğaz temizleme ve tik şeklinde öksürüğe deniyor.
Öksürüğe neden olan durumlar nelerdir?
Öksürüğe neden olan en yaygın nedenler sinüzit, reflü, viral enfeksiyonlardır. Bununla beraber farklı nedenler de vardır. Nezle, burun tıkanıklığı, boğaz enfeksiyonu, boğaz ağrısı, respiratuar sinsityal virüs gibi basit nedenler öksürüğe neden olurken grip, kulak enfeksiyonu, krup, bronşit, zatürre, astım, yabancı cisim, alerji, sigara, gastroözofageal reflü hastalığı (gör), kistik fibrozis, kitle, tüberküloz, tümör gibi nedenlerde öksürüğe neden olabilir. Çocuklarda siyanoz, morarma öksürükle beraber görülebilir, önemli bir durumdur, acilen hastaneye gidilmelidir.
Örneğin havlama tarzında öksürük krupta, iç çeker gibi öksürük boğmacada, göğüste ötmeyle birlikte öksürük astımda görülür. Ani başlayan ve morarma eşlik eden öksürük yabancı cisim aspirasyonunda gözlenir. Hastanın öksürükle birlikte kusması varsa, gece öksürükleri artıyorsa reflü bu öksürüğün nedeni olabilir. Ülkemizde uzun süreli öksürüğün en önemli nedenlerinden biri de ev içi hava kirliliğine yol açan sigaradır. Öksürük nezlede genellikle en son kaybolan belirtidir. Özellikle üst solunum yolu enfeksiyonuna bağlı öksürükler gece gözlenir. Öksürük öğürme refleksini uyararak kusmaya neden olabilir. Kusma devam etmedikçe bu korkulacak bir durum değildir.
Öksürükte nelere dikkat etmeliyiz?
Öksürüğün zamanı (3-5 gündür, 1 aydır gibi), şekli (balgamlı, kuru, havlar şekilde), nasıl başladığı (ani, beslenme ve efor sonrası, çeşitli toz ve alerjenlerle karşılaşınca başlaması), eşlik eden şikayetler (ateş, hırıltı anormal solunum, nefes darlığı, burun tıkanıklığı, kusma, kilo kaybı, gece terlemesi) gibi durumlar göz önünde bulundurulmalıdır.
Öksürük 2-3 haftayı geçmiş, hışıltı ile birlikte ise hastanın ateşi olmadığı halde devam ediyorsa, tekrarlıyorsa, hapşırık, burun tıkanıklığı ve kaşıntı ile birlikte ise öksürük nedeninin allerjik olma olasılığı çok yüksektir. Çocuklarda yaşa göre öksürük değişmektedir.
Yine kreşe giden küçük çocuklarda üst üste gelen soğuk algınlığı, öksürüğün haftalarca sürmesine neden olabilir.
Ne zaman doktora götürmeliyiz?
Öksürük 3-4 haftadan uzun sürmüşse araştırılmalıdır. Çocuğumuzun öksürüğü 3 günü geçiyorsa, öksürük giderek artıyorsa, öksürüğe ateş, nefes darlığı morarma eşlik ediyorsa, ani başlamış ve havlar tarzı öksürüyorsa çocuk doktoruna götürüp muayene ettirmeliyiz. Çocuğumuz nefes alırken hırıltıyı duyduğumuz gibi elimizi koyduğumuzda titreşimi de hissedebiliriz.
Covid sonrası öksürük olur mu?
Covid enfeksiyonu sonrası öksürük 3 hafta kadar sürebilir. Covid bir viral enfeksiyon olup boğazlarımızı, sinüslerimizi ve akciğerlerimizi etkileyerek öksürük belirtisini ortaya çıkarır. Önemli olup akciğerler dinleme bulgularının doktor tarafından kontrol edilmesidir. Şayet doktorunuz akciğerler dinleme ve görüntüleme bulgularının temiz olduğunu söylemişse endişe edilecek bir durum yoktur ve öksürük belirtisinin azalarak 3 hafta kadar sürmesi olağandır. Ancak öksürükleri her geçen gün artarak devam ediyorsa tekrar muayene olması gerekmektedir.
Öksürüğe ne iyi gelir?
Öksürüğe en iyi gelen şey ılık sudur. Bol su ve sıvı alımı öksürüğümüzü yumuşatacak ve bebeğimizi çocuğumuzu rahatlatacaktır. Burun tıkanıklığı ve geniz akıntısı öksürüğe neden olduğu için burnumuzu açmamız gerekir. Ballı, zencefilli ılık su öksürüğe iyi gelir.
Balgamlı öksürüğe ne iyi gelir?
Balgamlı öksürükte önce neden araştırılmalı ve ona göre tedavi verilmelidir. Burnu açmak ve bol sıvı almak balgamlı öksürüğe iyi gelir. Doktor kontrolünde alınan bazı balgam söktürücü ilaçlar iyi gelebilir.
Kuru öksürüğe ne iyi gelir?
Tüm hastalıklarda olduğu gibi kuru öksürükte önce neden düşünülmelidir. Ortam nemi kontrol edilmelidir. Kuru havada öksürüğe yol açtığında ortam nemini %40-50 arasında tutmak gerekir. Ihlamur, nane, elma, limon gibi her türlü bitki çayı kuru öksürüğe iyi gelir.
Öksürük nasıl geçer?
Öksürüğün nedeni araştırmalı ve ona göre tedavi verilmelidir. Öksürüğün nedeni alerjik ise alerjenlerden uzak durmak gerekirken, reflüye bağlı öksürükte reflü tedavisi verilmeli, akciğer iltihabı kaynaklı öksürükte akciğer tedavi edilmelidir.
Öksürük için evde yapabileceklerimiz
Genel durumu ve aktivitesi iyi, ateşi, hırıltılı solunum gibi nefes alma problemi olmayan çocuklarımızı evimizde izleyebiliriz. Bu gibi durumlar ve öksürük krizlerinde en iyi öksürük şurubu olan ılık suyu tercih etmeliyiz. Bol su ve sıvı alımı öksürüğümüzü yumuşatacak ve bebeğimizi çocuğumuzu rahatlatacaktır. Bebeğimizin burnunu deniz suyu ve fizyolojik serumlar ile açabiliriz. Hava kuruluğunda da öksürük olabileceğinden alerjik dışı öksürük nedenlerinde ve basit üst solunum yolu enfeksiyonlarında uygun nemi sağlamak için su buharı sağlanabilir. Rastgele öksürük şurubu ve antibiyotik kullanmak uygun değildir. Hekim kontrolünde bazı öksürük yumuşatıcı ilaçlar tercih edilebilir, ancak buradaki amaç öksürüğü kesmek değil nedenini tedavi etmektir. Kodein, dextromethorphan (balgam söktürücü etken madde) ve bu benzeri öksürük ilaçlarını çocuklarda önermiyorum.
Sonuç olarak öksürük vücudumuzu koruyan bir refleks olup öksürüğü kesmek yerine yukarıda bahsedilen nedenler düşünülüp ona yönelik önlemler almak gerekir. Verilen ilaçlar ancak doktor kontrolünde olmalı, bir çocuğun ilacı diğer bir çocuğa verilmemelidir. Ilık su, su buharı ve burnu açmak yapılacak en basit yöntemlerdir.
Sağlıklı, huzurlu ve mutlu günler dileklerimizle.
Öksürük Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
- Öksürüğü en çabuk ne keser?
Ihlamur, zencefil, adaçayı gibi bitkisel çaylar öksürüğünüzü rahatlatabilir. Öksürüğün kesilmemesi durumunda bir doktora müracat edilmelidir.
- Kuru öksürük sebebi ne olabilir?
Nezle, burun tıkanıklığı, boğaz enfeksiyonu, boğaz ağrısı, respiratuar sinsityal virüs gibi basit nedenler kuru öksürüğe neden olabilir.
- Öksürük çeşitleri nelerdir?
Balgamlı öksürük, kuru öksürük, krup öksürüğü, boğmaca öksürüğü, hırıltılı öksürük, psikojenik öksürük gibi pek çok tipte ve şekilde öksürük çeşitleri vardır.
- Geçmeyen öksürük neden olur?
Uzun süreli öksürüğün en önemli nedenlerinden biri de ev içi hava kirliliğine yol açan sigaradır. Öksürük nezlede genellikle en son kaybolan belirtidir.
- 4 yaş çocuklarda öksürük nasıl giderilir?
Bol su ve sıvı alımı öksürüğümüzü yumuşatacak ve çocuğumuzu rahatlatacaktır. Bebeğimizin burnunu deniz suyu ve fizyolojik serumlar ile açabiliriz. Rastgele öksürük şurubu ve antibiyotik kullanmak uygun değildir.
Çocuk Hastalıkları Hakkında Daha Fazlasını Öğrenin
Çocuklarda sık görülen birçok hastalık çeşidi vardır. Bu hastalıklar hakkında önceden bilgi sahibi olmak, ebeveyn olarak sizleri daha hazırlıklı tutar. Sizler için bloğumuzda çeşitli çocuk hastalıklarını ele aldık.
Başlıklara tıklayarak ilgili yazıya ulaşabilirsiniz;
BADEMCİK İLTİHABI NEDİR?
Bademcik iltihabı vakalarının çoğu, soğuk algınlığına veya grip virüsüne (grip) neden olan virüsler gibi viral bir enfeksiyondan kaynaklanır. Bademciklerin korunması, bağışıklık sisteminin işlemesi için oldukça önemlidir.
ÇOCUKLARDA GRİP VE NEZLE (SOĞUK ALGINLIĞI)
Grip ve nezle birbirinden çok farklı hastalıktır. Grip etkeni influenza virüsü iken nezle, soğuk algınlığı nedeni yaklaşık 200 çeşit virüsle oluşmaktadır. Grip ve nezle (soğuk algınlığı) çok karışmaktadır. Özellikle bu iki hastalık arasındaki farkın bilinmesi gerekmektedir.
ÇOCUĞUMUN KALP HASTALIĞI OLABİLİR Mİ?
Kalp hastalıkları genellikle ileri yaş hastalığı olarak bilinse de, çocuk ve gençlerde azımsanmayacak kadar fazla görülüyor. Kalp hastalığı şüphesi olan çocukların ebeveynleri tarafından iyi gözlenmeli çünkü bu çocukların kalp hastalıklarının erken teşhisi hayati önem arz etmektedir.
ATEŞLİ HAVALE
Bebek ve 6 yaşa kadar olan küçük çocuklarımızın bir kısmında, ateşlenme ile birlikte ortaya çıkan ve havale olarak bilinen ateşli nöbetler görülebilmektedir.
ÇOCUKLARDA YÜKSEK ATEŞ
Vücut ısısının normalin üzerine çıkma ateş olarak tanımlanır. Yani vücut ısısını koltuk altı ölçümle 37,2 °C üstü, kulaktan ölçümle 37,8 °C üstü ve rektalden (anüsten) ölçümle 38 °C üstü olarak tanımlanır.
ÇOCUKLUK ÇAĞI AŞILARI
Aşılamada hedef hastalıklar; sık görülen, ağır veya ölümcül seyreden veya kalıcı hasar bırakma riski olan hastalıklardır. Aşılanan kişi kendisi hasta olmayacağı gibi yakın çevresine hastalığı bulaştırma riski de taşımayacaktır ve onları da dolaylı olarak koruyabilecektir; bu olaya toplumsal bağışıklık (Herd İmmunity) denilmektedir.
İlgili Doktorlar
İlgili Yazılar
Bölümler