HEPATİT HASTALIĞI NEDİR?

HEPATİT HASTALIĞI NEDİR?

Güncelleme: 25.07.2023 - Editör

Dünya Hepatit Günü, dünya genelinde 2010 yılından itibaren Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından başlatılan hepatit farkındalığını artırmak ve hastalığın önlenmesi ile ilgili bilgi vermek amacıyla her yıl 28 Temmuz'da kutlanan bir gündür.

Dünya çapında viral hepatitten etkilenen 325 milyon kişinin hepatit B ve hepatit C ile enfekte olduğu ve yılda 1,4 milyon kişinin viral hepatitlere bağlı gelişen siroz ve karaciğer kanseri gibi nedenlerden dolayı yaşamını yitirdiği tahmin edilmektedir.

Dünya Hepatit Gününün önemini anlamak ve hepatit enfeksiyonlarını önlemek, teşhis etmek ve tedavi etmek için toplu eylemde bulunmak çok önemlidir.

Hepatit hastalığı nedir?

Karaciğerin iltihaplanması anlamına gelir ve virüsler, alkol, ilaçlar veya otoimmün (vücudumuzun kendi tepkisi) nedenlerle meydana gelebilir. Ancak, Dünya Hepatit Günü, özellikle hepatit virüslerinin neden olduğu bulaşıcı hepatit türleri olan Hepatit A, Hepatit B, Hepatit C, Hepatit D, Hepatit E ve özellikle en önemlileri olan Hepatit B ve Hepatit C’ye odaklanır. Çünkü bu iki suş küresel olarak karaciğer hastalığının önemli bir yükünü oluşturmaktadır.

Hepatit B ve C hastalıklarının belirli benzerlikleri ve farklılıkları vardır. Bu bilgiler:

Hepatit B:

  • Nedeni: Hepatit B virüsü (HBV) tarafından neden olur. Virüs kan yoluyla, cinsel temas yoluyla veya anneden bebeğe geçebilir.
  • Bulaşma: HBV ile enfekte kişilerin kanı, tükürüğü, cinsel sıvıları veya diğer vücut sıvıları yoluyla bulaşır.
  • Klinik Seyir: Bazı kişilerde akut (kısa süreli) hepatit B enfeksiyonu kendiliğinden iyileşebilirken, diğerlerinde kronik (uzun süreli) bir enfeksiyon oluşabilir. Kronik hepatit B, karaciğer hasarına ve siroza yol açabilir.
  • Korunma: Aşı, hepatit B'ye karşı etkili bir korunma yöntemidir. Aşı, bebeklikten itibaren rutin olarak uygulanır.
  • Tedavi: Kronik hepatit B için antiviral ilaçlar ve diğer tedavi seçenekleri mevcuttur.

Hepatit C:

  • Nedeni: Hepatit C virüsü (HCV) tarafından neden olur. Genellikle kan yoluyla bulaşır, özellikle enfekte bir kişinin kanıyla doğrudan temas etmek suretiyle gerçekleşir.
  • Bulaşma: Kan teması, enfekte iğnelerin paylaşılması, cinsel yolla bulaşma ve anneden bebeğe geçme gibi yollarla bulaşabilir.
  • Klinik Seyir: Hepatit C genellikle belirti vermeden başlar ve zamanla kronik hepatite dönüşebilir. Kronik hepatit C, siroz ve karaciğer kanseri riskini artırabilir.
  • Korunma: HCV'ye karşı aşı yoktur. Enfeksiyonu önlemek için kan temizliği, steril iğne kullanımı ve cinsel temas sırasında korunma önlemlerinin alınması önemlidir.
  • Tedavi: Kronik hepatit C için antiviral ilaçlar mevcuttur. Tedavi, erken teşhis ve uygun bakım ile başarılı olabilir.

Her iki hastalık da ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir, bu nedenle hastalığın teşhisi ve tedavisi için tıbbi uzmana başvurmak önemlidir. Ayrıca, bu hastalıklardan korunmak için riskli davranışlardan kaçınmak ve aşılarınızın güncel olduğundan emin olmak da önemlidir.

Hepatitlerin Küresel Etkisi Nedir?

  • Yaygınlık: Hepatitler dünya genelinde yaygındır ve birçok ülkede görülür. Özellikle hepatit B ve C, kronik karaciğer hastalığı ve siroz gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
  • Sağlık Yükü: Hepatitler, sağlık sistemlerine büyük bir yük getirebilir. Özellikle kronik hepatit B ve C vakaları, uzun süreli tedavi ve bakım gerektirir.
  • Ölümler: Her yıl dünya genelinde milyonlarca insan hepatitler nedeniyle hayatını kaybedebilir. Kronik hepatit B ve C enfeksiyonları, karaciğer kanseri riskini artırarak ölümcül sonuçlara yol açabilir.
  • Ekonomik Etki: Hepatitler, çalışma gücü kaybı, tedavi maliyetleri ve diğer ekonomik kayıplar nedeniyle ekonomi üzerinde de olumsuz etkilere sahiptir.
  • Bulaşıcı Hastalık Olarak Yayılma: Uluslararası seyahat ve göç, hepatitlerin küresel yayılmasına katkıda bulunabilir. Bir ülkede ortaya çıkan salgın, hızla diğer ülkelere yayılabilir.

Bu nedenle, hepatitlerle mücadele küresel düzeyde önemli bir halk sağlığı önceliğidir. Aşılama, bilinçlendirme, tarama, tanı ve tedavi gibi önlemler, hepatitlerin yayılmasını kontrol altına almak ve ciddi komplikasyonları önlemek için hayati öneme sahiptir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve diğer sağlık kuruluşları, hepatitlerle mücadelede çeşitli programlar yürütmekte ve farkındalığı artırmak için çaba sarf etmektedir.

Birleşmiş Milletler (BM) Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinin alt hedeflerinden biri 2030 yılına kadar hepatiti elimine etmektir.

Türkiye Viral Hepatit Önleme ve Kontrol Programı (2018-2023): Bu program kapsamında başta risk altındaki kişiler olmak üzere tüm toplumun farkındalığının arttırılması, bulaşmanın önlenmesi, hastalığın erken tespiti ve tedavisi ile siroz ve kanser gelişiminin önlenmesine yönelik faaliyetler planlanmakta ve yürütülmektedir.

Dünya Hepatit Günü, hepatit virüslerinin yayılmasını önlemek, hastalığın teşhis ve tedavisine erişimi artırmak, aşılamayı teşvik etmek ve genel olarak hepatit konusunda toplumda bilinç oluşturmak için çeşitli etkinlikler düzenlenmesine olanak sağlar. Aynı zamanda, sağlık otoriteleri, hükümetler ve toplum tarafından hepatit ile mücadele stratejilerini belirleyerek bu önemli günü bir dizi farkındalık etkinliği ve kampanyalar düzenleyerek kutlamaktadır.

Temel Hedefler ve Girişimler:

  • Önleme: Hepatit B'ye karşı aşılamayı, güvenli enjeksiyon uygulamalarını ve kan güvenliği önlemlerini teşvik etmek.
  • Test ve Teşhis: Hepatit enfeksiyonlarını belirlemek için uygun fiyatlı ve güvenilir teşhis testlerine erişimin artırılması.
  • Tedavi: Antiviral tedavilere erişim de dahil olmak üzere hepatit B ve C için karşılanabilir ve etkili tedavi seçeneklerinin sağlanması.
  • Farkındalık ve Eğitim: Hepatit, bulaşma yolları ve erken teşhis ve tedavinin önemi hakkında farkındalığı artırmak için kampanyalar yürütmek.
  • Politika: Hükümetleri kapsamlı hepatit stratejileri geliştirmeye, yeterli kaynakları tahsis etmeye ve viral hepatite yönelik sağlık sistemlerini güçlendirmeye teşvik etmek.
  • Bireysel Eylem: Hükümetler, sağlık kuruluşları ve politikacılar viral hepatitin ele alınmasında çok önemli bir rol oynarken, bireyler de nedene katkıda bulunabilir:

Henüz yapmadıysanız, hepatit B'ye karşı aşı olun.

Cinsel aktivite sırasında bariyer yöntemleri kullanmak ve iğneleri veya diğer uyuşturucu kullanma araçlarını paylaşmaktan kaçınmak gibi bulaşmayı önlemek için güvenli davranışlar uygulayın.

Özellikle yüksek risk gruplarına mensuplarsa, başkalarını hepatit testi yaptırmaya teşvik edin.

Hepatit, önlenmesi ve erken teşhis ve tedavinin önemi hakkında bilgi paylaşarak toplumunuzda farkındalığı artırın.

Dünya Hepatit Günü, viral hepatitin acil müdahale gerektiren küresel bir sağlık sorunu olduğunu hatırlatır. Birlikte çalışarak yeni enfeksiyonları önleyebilir, erken teşhis sağlayabilir ve ihtiyacı olanlara etkili tedavi sağlayabiliriz. Halk sağlığı tehdidi olarak hepatiti ortadan kaldırmak ve herkes için daha sağlıklı bir gelecek yaratmak için bugün ve yıl boyunca birleşelim. Unutma, "Hepatit Bekleyemez."

Hepatit Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

  • Hepatit Nedir?

Hepatit, karaciğerin iltihaplanmasıdır. Viral enfeksiyonlar, alkol kötüye kullanımı, bazı ilaçlar, otoimmün hastalıklar ve toksinler gibi çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir.

  • Yaygın viral hepatit türleri nelerdir?

Yaygın viral hepatit türleri hepatit A, hepatit B, hepatit C, hepatit D ve hepatit E'dir. Her türe farklı bir virüs neden olur ve farklı bulaşma yolları ve uzun vadeli etkileri vardır.

  • Hepatit A nasıl bulaşır?

Hepatit A genellikle kontamine yiyecek veya su tüketimi yoluyla bulaşır. Ayrıca enfekte bir kişiyle yakın kişisel temas yoluyla da yayılabilir.

  • Hepatit B nasıl bulaşır?

Hepatit B, öncelikle enfekte bir kişinin kanı veya diğer vücut sıvıları ile temas yoluyla bulaşır. Bu, cinsel temas, iğnelerin veya diğer uyuşturucu gereçlerinin paylaşılması yoluyla ve enfekte bir anneden doğum sırasında yenidoğana geçebilir.

  • Hepatit C nasıl bulaşır?

Hepatit C, öncelikle enfekte kanla temas yoluyla bulaşır. En yaygın bulaşma yolu, iğnelerin veya diğer uyuşturucu gereçlerinin paylaşılmasıdır. Ayrıca cinsel temas yoluyla ve enfekte bir anneden çocuğuna doğum sırasında bulaşabilir.

  • Hepatitin belirtileri nelerdir?

Hepatit belirtileri enfeksiyonun tipine ve evresine göre değişebilir. Yaygın semptomlar arasında yorgunluk, sarılık (cildin ve gözlerin sararması), karın ağrısı, iştahsızlık, mide bulantısı, kusma ve koyu renkli idrar bulunur.

  • Hepatit nasıl teşhis edilir?

Karaciğer enzimleri olan AST, ALT değerleri yükselir. Hepatit, spesifik antikorları veya viral genetik materyali saptayan kan testleri ile teşhis edilebilir. Bu testler, hepatit tipini ve enfeksiyonun evresini belirlemeye yardımcı olur.

  • Hepatit için bir aşı var mı?

Evet, Ülkemizde de uygulanan hepatit A ve hepatit B için aşılar mevcuttur. Bu tür hepatitleri önlemek için, özellikle sağlık çalışanları, endemik bölgelere seyahat edenler ve yüksek riskli davranışlar sergileyen kişiler gibi daha yüksek risk altındaki bireyler için aşılama önerilir.

  • Hepatit tedavi edilebilir mi?

Hepatit için tedavi seçenekleri, enfeksiyonun tipine ve evresine bağlıdır. Hepatit A genellikle özel bir tedavi olmaksızın kendi kendine düzelir. Hepatit B ve C antiviral ilaçlarla tedavi edilebilir. Bununla birlikte, tedavinin etkinliği değişir ve bazı durumlarda bu enfeksiyonlar kronikleşebilir.

  • Hepatit nasıl önlenebilir?

Elleri düzenli olarak yıkamak, güvenli olmayan cinsel uygulamalardan kaçınmak, temiz iğneler kullanmak ve güvenli yiyecek ve su hijyeni uygulamak gibi iyi hijyen uygulayarak hepatit önlenebilir. Aşılama ayrıca hepatit A ve B için çok önemli bir koruyucu önlemdir.