DİYABET HASTALIĞI NEDİR? BELİRTİLERİ NELERDİR?

DİYABET HASTALIĞI NEDİR? BELİRTİLERİ NELERDİR?

Güncelleme: 20.10.2021 - Editör

Diyabet, bir kişinin kan şekeri (şeker) seviyesinin çok yükselmesine neden olan yaşam boyu süren bir durumdur.

İki ana diyabet türü vardır: tip 1 diyabet ve tip 2 diyabet.

Diyabet global açıdan çok büyük bir sorun haline gelmiştir. Uluslararası Diyabet Federasyonu (IDF), dünya genelinde 382 milyon yetişkinin diyabet hastası olduğunu tahmin etmektedir. 

Diyabet görülme prevalansı epidemik oranlara ulaşmıştır ve 2035 yılına kadar bu rakamın 592 milyon olması beklenmektedir. Yaşlanan nüfus, kentleşme ve değişen yaşam tarzları diğer kronik hastalıklarla birlikte diyabet epidemisini de hızla artırmaktadır.

Uluslararası Diyabet Federasyonu (IDF) tarafından diyabet prevalansı hakkında yayımlanan güncel veriler, Türkiye’de 20-79 yaş aralığında yaklaşık 7 milyon diyabet hastası olduğunu ve bu rakamın toplam yetişkin nüfusun yaklaşık %15’ine denk geldiğini göstermektedir.

Diyabet bir halk sağlığı sorunudur.

Tip 2 Diyabet %80 Oranında Önlenebilir Bir Hastalıktır.

(Bu bilgiler sggm.saglik.gov.tr'den alınmıştır.)

 

Diyabet Öncesi

Çok daha fazla insan, normal aralığın üzerinde kan şekeri seviyelerine sahiptir, ancak diyabet teşhisi konacak kadar yüksek değildir.

Bu bazen prediyabet olarak bilinir. Kan şekeri seviyeniz normal aralığın üzerinde ise, tam gelişmiş diyabet geliştirme riskiniz artar.

Diyabetin mümkün olduğunca erken teşhis edilmesi çok önemlidir çünkü tedavi edilmezse giderek daha da kötüleşecektir.

 

Ne Zaman Doktora Görünmeliyiz?

  • Susuzluk hissi,
  • Normalden daha sık idrara çıkma,
  • Sürekli yorgun hissetme

gibi semptomlarınız varsa, mümkün olan en kısa sürede doktorunuza başvurmalısınız.

Ayrıca, diyabet risk faktörleriniz varsa ve gelecekte diyabet geliştirme konusunda endişeleriniz varsa, doktorunuza görünmeniz önerilir.

 

Diyabet Belirtileri

Şeker hastalığının başlıca belirtileri şunlardır:

  • Çok susamış hissetmek
  • Özellikle geceleri normalden daha sık idrara çıkma
  • Çok yorgun hissetmek
  • Kilo kaybı ve kas kütlesi kaybı
  • Penis veya vajina çevresinde kaşıntı veya sık sık pamukçuk atakları
  • Yavaş iyileşen kesikler veya yaralar
  • Bulanık görme

Tip 1 diyabet, birkaç saat hatta gün içinde hızla gelişebilir.

Birçok insan, erken belirtiler genel olma eğiliminde olduğu için farkında olmadan yıllarca tip 2 diyabet hastasıdır.

 

Şeker Hastalığına Ne Sebep Olur?

  • Kandaki glikoz miktarı, pankreas (midenin arkasındaki bez) tarafından üretilen insülin adı verilen bir hormon tarafından kontrol edilir.
  • Yiyecekler sindirildiğinde ve kan dolaşımına girdiğinde, insülin glikozu kandan ve enerji üretmek için parçalandığı hücrelere taşır.
  • Bununla birlikte, şeker hastalığınız varsa, vücudunuz glikozu enerjiye dönüştüremez. Bunun nedeni ya glikozu hareket ettirmek için yeterli insülin olmaması ya da üretilen insülinin düzgün çalışmamasıdır.

 

Tip 1 Diyabet

  • Tip 1 diyabette vücudun bağışıklık sistemi insülin üreten hücrelere saldırır ve onları yok eder. İnsülin üretimi artık üretilmeyene kadar azaldıkça, glikoz seviyeleriniz yükselir ve bu da vücudun organlarına ciddi şekilde zarar verebilir.
  • Tip 1 diyabet genellikle 40 yaşından önce, genellikle gençlik yıllarında gelişir.
  • Tip 1 diyabet teşhisi konulursa, hayatınızın geri kalanında insülin enjeksiyonlarına ihtiyacınız olacak.
  • Ayrıca, kan şekeri seviyelerinizin dengeli kalmasını sağlamak için yaşam tarzınızın ve sağlığınızın belirli yönlerine çok dikkat etmeniz gerekecektir.
  • Örneğin, sağlıklı beslenmeniz, düzenli egzersiz yapmanız ve düzenli kan testleri yaptırmanız gerekir.

 

Tip 2 Diyabet

  • Tip 2 diyabet, vücudun yeterince insülin üretmediği veya vücut hücrelerinin insüline tepki vermediği durumdur. Bu insülin direnci olarak bilinir.
  • Tip 2 diyabet teşhisi konduysa, semptomlarınızı sadece sağlıklı bir diyet yiyerek, düzenli egzersiz yaparak ve kan şekeri seviyenizi izleyerek kontrol edebilirsiniz.
  • Bununla birlikte, tip 2 diyabet ilerleyici bir durum olduğundan, sonunda genellikle tablet şeklinde ilaca ihtiyacınız olabilir.
  • Tip 2 diyabet genellikle obezite ile ilişkilidir. Obeziteye bağlı diyabet, yaşlı insanlarda daha yaygın olduğu için bazen olgunluk başlangıçlı diyabet olarak adlandırılır.

 

Diyabetik Göz Taraması

  • 12 yaş ve üzeri diyabetli herkes, yılda bir kez gözlerini taratmalıdırlar.
  • Şeker hastalığınız varsa, gözleriniz tedavi edilmediği takdirde görme kaybına yol açabilecek bir durum olan diyabetik retinopati açısından risk altındadır.
  • Gözlerin arkasını incelemek için yarım saatlik bir kontrolü içeren tarama, daha etkili bir şekilde tedavi edilebilmesi için durumu erken tespit etmenin bir yoludur.

 

Gestasyonel Diyabet (Hamilelikte)

Hamilelik sırasında, tüm kadınların daha fazla insülin üretmesi gerekir. Bazı kadınlarda bu olmaz ve kan şekeri seviyeleri yükselir. (Tipik olarak hamileliğin ortasından itibaren.)

Gebelikte teşhis edilen diyabet, gestasyonel diyabet olarak bilinir.

Tip 2 diyabet için aynı risk faktörleri (artmış kilo, risk altındaki etnik köken ve ailede diyabet öyküsü) ile aynı zamanda, geçmişte beklenenden daha büyük bir bebek doğurduysanız, gestasyonel diyabet riski artar.

Gestasyonel diyabetli kadınların çoğu için kan şekeri seviyeleri hamilelikten sonra normale dönecektir. Her ne kadar daha sonraki yaşamda diyabet geliştirme riskiniz artacak olsa da.

Gestasyonel diyabet hakkında endişeleriniz varsa, bunu doktorunuzla görüşün.

Gebelik öncesi diyabetli kadınlar için (tip 1, tip 2 veya diğer türler) kan şekeri kontrolü de çok önemlidir. Hamilelik planlıyorsanız veya hamileliğin erken evrelerindeyseniz, bunu aile doktorunuz, ebe veya hastane kliniğinizle görüşmeniz önemlidir.

 

Diğer Diyabet Türleri

Tip 1, Tip 2 ve gestasyonel diyabete ek olarak, bir dizi başka diyabet türü vardır.

Bu diyabet türleri çok daha nadirdir ve insanların yaklaşık %2'sinde bunlara sahiptir. Nadir diyabet türleri şunları içerir:

  • Farklı monogenik diyabet türleri
  • Kistik fibroz ile ilişkili diyabet
  • Nadir sendromların neden olduğu diyabet
  • Steroidler ve antipsikotikler gibi bazı ilaçların neden olduğu diyabet
  • Cerrahi veya hormonal dengesizliklerin neden olduğu diyabet

Ne yazık ki, daha nadir diyabet türlerine sahip birçok kişiye yanlış teşhis konmakta ve bu da doğru tedaviyi almada gecikmelere neden olmaktadır.


 

Burada yer alan bilgiler nhsinform.scot kaynağından derlenmiştir.