BEBEKLERDE, SÜT ÇOCUKLARINDA İNEK SÜTÜ ALERJİSİ

BEBEKLERDE, SÜT ÇOCUKLARINDA İNEK SÜTÜ ALERJİSİ

Güncelleme: 13.12.2021 - Editör

İnek sütü alerjisi nedir?

İnek sütü ve ürünleri ile beslenen emziren annelerin veya inek sütünden yapılmış mamalar ile beslenen bebek ve süt çocuklarında vücutta oluşan her türlü şikayetlere inek sütü alerjisi denir. Bebeklerde en sık görülen besin alerjisidir. Şiddetine göre değişmekle birlikte genellikle ilk 1 ay belirtileri ortaya çıkmaktadır. İnek sütü alerjisi, süt çocukluğu döneminde yaklaşık %2-3’tür. Bebeklerde 1 yaş üzerinde azalır ve altı yaş ve üzerinde sıklığı %1’in altına düşer.

 

Yaygın besin alerjileri nelerdir?

  • İnek sütü
  • Kuruyemişler
  • Yumurta sarısı ve yumurta
  • Kabuklu deniz ürünleri
  • Susam
  • Soya

 

Besin alerjisi belirtileri nelerdir?

  • Nefes darlığı
  • Göğüs ağrısı
  • Deride kaşıntı
  • Solunum yolları problemleri
  • Mide ağrısı

 

İnek sütü alerjisi olduğunu nasıl anlarım?

İnek sütü alerjisi, bebeklerde ve süt çocuklarında farklı şiddette, çok geniş bir şikayet yelpazesi oluşturabilir. Bebeklere görülen belirte ise ciltte kuruluk, vücudun alın bölgesinde, kulak arkasında, dirsek ve diz eklemi dış yüzeyinde ciltte pullanma olabilir. Ciltteki bu bulgular bebeklerde huzursuzluk ve kaşıntıya neden olabilir. Anal bölge etrafında kızarıklık yanında, bebeğinizin gaitası sümüksü ve kanlı olabilir. Bazen yapılan gaita tetkiklerinde amip düşünülüp yanlış teşhis edilebilir. İnek sütü alerjisi olan bebeklerde kabızlık- gaz, kolik şikayetleri belirgin olur. Kusmaları sıklaşıp aylık kilo alımları azalabilir. Bu bulgular varsa bebeğinizin süt alerjisi olabilir, doktorunuza gitmeniz uygun olacaktır.

 

İnek sütü alerjisi teşhisi nasıl konulur?

İnek sütü alerjisi teşhisi için en önemli yöntem tıbbi öykü ve fiziksel bulgulardır. Bebeğin şikayetleri ayrıntılı olarak sorgulanır. Bebeğin fiziksel bulguları değerlendirilir. Sanılanın aksine inek sütü alerjisi teşhisi için özgün kan, gaita ve diğer tetkikler nadir durumlarda kullanılır, teşhis için öncelik ayrıntılı tıbbi öykü ve fiziksel bulgulardır. Yani laboratuvar testleri tek başına teşhis koydurmaz. Bebeğe yapılan laboratuvar testlerinin temiz gelmesi inek sütü alerjisi yok demek değildir. Kesin teşhiste en önemli yöntem inek sütü diyeti sonrası inek sütü diyetinin açılıp şikayetlerinin gözlenmesidir.

 

İnek sütü diyeti nasıl yapılır? İnek sütü alerji teşhisi nasıl anlaşılır?

Sadece anne sütüyle beslenen bebeklerde anneye süt, tüm süt ürünleri ve inek etine karşı eliminasyon (uzaklaştırma) diyeti verilir. Anne bu ürünleri tamamen kesmelidir. Bebeğinizin şikayetleri 3 hafta içerisinde azaldığı gözlenir. Sonrasında anne, inek sütünden uzaklaşma diyetini açar ve bebeğini emzirmeye devam eder, bebeğin şikayetlerinin arttığını gözlenir ve bebeğin inek sütü alerji teşhisi konur. Mama ve anne sütü ile beslenen bebeklerde ise anneye diyetin yanında mama olarak tıbbi özel mamalar ile beslenmesi desteklenir, tercih edilen beslenme şekli bu şekildedir. Daha sonra diyet açılır, bebeğin şikayetleri tekrar gözlenir. Böylelikle bebeğin inek sütü alerji teşhisi konur.

Aslında annelerimiz diyet sonrası bebeğinin şikayetlerinin düzeldiğini gözleyince çoğu zaman tekrar diyet açmak istemezler de annenin diyeti tekrar açılır sonrasında bebeğin cilt, gaita, gaz, huzursuzluk, kusma gibi şikayetlerinin arttığı gözlenir.

Diğer kan, gaita ve alerjisi testleri nadir durumlarda belli merkezlerde kullanılır. Bu testler spesifik IgE ve cilt prick testidir.

 

İnek sütü alerjisi teşhisi alan bebek nasıl tedavi edilir? Her inek sütü alerjisi tedavi edilmeli mi?

İnek sütü alerjisinin tedavisinin temel mantığı; doğru teşhis konulduktan sonra, şikayetlerin giderilmesinin sağlanması (cilt kuruluğu için nemlendiriciler kullanmak gibi), anne sütü ile beslenen bebeklerde annenin beslendiği süt, süt ürünleri ve dana etinden anne diyetinden çıkarırken, mama ile beslenen bebeklere tıbbi raporlu özel mamalar reçete edilir. Anne sütü ile beslenme rutini çok önemli ve dikkat edilmesi gereken bir durumdur. Günlük süt tüketimine bakıldığında tereyağı, peynir, yoğurt, tarhana çorbası, makarna, bisküvi, her türlü kek, kurabiye, dondurma, çikolatalı ürünler, kremalar gibi birçok gıda ürünü içerisinde inek sütü tüketilmektedir. Çocuğa, aileye ve çocuğa bakanlara diyet konusunda eğitim verilmesi ve hazır gıda ürünlerinin etiketlerinde inek sütü içeren terimlerin öğretilmesi gerekmektedir. Zira annelerin bilmeden verilen diyete uymadığını ve durumun önemini anlamadığını gözlemekteyiz. İnek sütü proteinlerini içeren tüketilmemesi gereken besin listesi, alternatif gıdalarla ilgili yeterli bilgiye sahip olmalıdır. Aksi takdirde inek sütü proteini alerjisi süt çocuklarında ve küçük çocuklarda görülebilir.

 Ayrıca bebeğinin büyüme gelişme izlemi ve destek vitamin takviyeleri yapılır. Süt ve süt ürünleri almayan anneye kalsiyum ve D vitamini desteği verilmelidir.

Genel olarak diğer hayvan sütleri benzer bulguları yapma riski nedeniyle önermiyoruz. İnek sütü ile bufalo, koyun ve keçi sütleri arasında belirgin; at ve eşek sütü proteinleri arasında zayıf benzer bulgular saptanmıştır. Deve sütüne karşı benzer gösterilmemiştir.

İnek sütü alerjisi diyetinin en doğru diyet şekli doktorunuzun kontrolünde kademeli olarak yapılmalıdır. Kesinlikle hekim dışında diyet açılmamalıdır. Diyet açılırken öncelikle fırınlanmış ürünler tercih edilir, daha iyi tolere edilir. Örnek olarak bisküvi, kek, tereyağı, pişmiş peynir, poğaça, yoğurt, çiğ peynir, süt şeklinde bir sıralama izlenebilir.

 

İnek sütü alerjisi düzelir mi?

İnek sütü alerjisi yaşla birlikte düzelmektedir. Hastaların %50’sinde 1 yaşında, %75’inde 3 yaşında, %90’ında 6 yaşında inek sütü alerjisi düzelmektedir. Anne baba ve ailesinde besin alerjisi öyküsü olanlarda devam edebilir. Bu durum bebeğin bağışıklık sistemini etkileyeceği için bebeğin durumunun değerlendirilmesi çok önemlidir. En az 6 ay veya 6-9. aya kadar inek sütüne diyet ve özel tıbbi mamalar ile devam edilmelidir. Ancak bazı hafif olgularda diyet gerekmeden semptomların giderilmesi tercih edilebilir. Çünkü diyetin zorluğu bebeğe, anneye faydasından çok zorluk oluşturabilmektedir.

Sonuç olarak inek sütü alerjisi ya da herhangi bir besin alerjisi teşhisini hekiminiz koymalıdır. Diyet kararını doktorunuz vermelidir. Yanlış teşhis; gereksiz diyet ve başka hastalıkların gözden kaçırılmasına neden olabilir.

 

İnek Sütü Alerjisi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

  • İnek sütü alerjisi belirtileri nedir?

Ciltte kaşıntı, kızarıklık, ürtiker (kurdeşen), egzama, olabilir. Kusma, ishal, mukuslu, kanlı kaka, gaz sancısı, kabızlık gibi sindirim sitemi bulguları, hapşırma, kaşıntı, akıntı gibi burun belirtileri, hırıltı, öksürük, nefes darlığı gibi akciğer bulguları ortaya çıkabilir.

  • İnek sütü alerjisi olanlar ne yememeli?

İnek sütü alerjisi bulunanlar; kurabiyeler, kekler, krem karamel, pudingler, pastalar ve diğer süt ve ürünleri içeren gıdalardan kaçınmalıdır.

  • İnek sütü alerjisi nasıl teşhis edilir?

Kanlı kaka varsa, kaka testleri gerekebilir ki parazit vbg. varlığı ayırt edilebilsin. Ayrıca bebeğin yaşı uygunsa cilt testleri de yapılabilir.

  • Bebeklerde süt alerjisi olduğu nasıl anlaşılır?

Bebekler alerji olduğunu gösteren belirtiler; bebeğin nefes alıp vermesi, burun akıntısı, kakada kan, kabızlık, ishal, tekrar eden karın ağrısı, ciltte kızarma, kabarma şeklinde özetlenebilir.

  • Yetişkinlerde süt alerjisi nasıl olur?

Süt aldıktan sonra vücutta kaşıntı kızarıklık göz kapağı dudakta şişlik sonrasında nefes darlığı, gibi şikayetler sütün içinde yer alan alerjenlere karşı IgE antikorlarının oluşmasına bağlı olarak gelişir. İnek sütüne alerji tanısı konulup daha ciddi reaksiyonlara yol açmadan tedavi edilmelidir.

 


 

Çocuk Hastalıkları Hakkında Daha Fazlasını Öğrenin

Çocuklarda sık görülen birçok hastalık çeşidi vardır. Bu hastalıklar hakkında önceden bilgi sahibi olmak, ebeveyn olarak sizleri daha hazırlıklı tutar. Sizler için bloğumuzda çeşitli çocuk hastalıklarını ele aldık.

 

ÇOCUKLARDA İSHAL

Bebeklerde önlenebilir ölüm nedenlerinin başında gelen bu hastalık, yaz aylarında su kaybıyla birlikte daha tehlikeli bir hale gelebiliyor. İshalin kabaca tanımını yapacak olursak dışkılama sayısı ve miktardaki artıştır. Ayrıca 24 saatte 3´ten fazla veya her zamankinden fazla dışkılama da ishal kabul edilebilir. 

BEBEKLERDE İSHAL İÇİN EVDE NELER YAPABİLİRİZ?

İshalde temel tedavi kayıp edilen (kusma ve ishalle atılan) sıvı ve tuzların aynen yerine konmasından ibarettir. Çocukta hafif-orta şiddette ishal varsa ağızdan beslenebilirken, ağır ishalde ağızdan beslenmeye artık mecali kalmamıştır ve tedavisi çok acildir.

ÇOCUKLARDA YAZ DÖNEMİ İSHAL VE SU KAYBINA DİKKAT

Su kaybına neden olan ishal, çocukluk döneminde genellikle özel bir bakım ve ya tedavi gerektirmeden birkaç gün içinde kendiliğinden düzelebilmesine rağmen, bazı durumlarda hayati tehlike oluşturabilmektedir.

ÇOCUĞUM SUÇİÇEĞİ ÇIKARDI NE YAPMALIYIM?

Suçiçeği, çoğu çocuğun yakalandığı hafif ve yaygın bir çocukluk hastalığıdır. Sıvı dolu kabarcıklara dönüşen kırmızı, kaşıntılı lekelere neden olur. Daha sonra kabuklar oluşur ve sonunda düşerler.

BEBEKLERDE EGZAMA NEDEN OLUR?

Atopik dermatit diğer adıyla egzama çevresel ve genetik faktörlere bağlı olarak gelişen kronik bir cilt hastalığıdır. Bu hastalarda cildin su tutma özelliği ve bariyer özelliğinin kaybolmasıyla ciltte kızarıklıklar, kuruluklar, kaşıntılar başlar.