bebeklerde inek sütü alerjisi tedavisi

Bebeklerde İnek Sütü Alerjisi Ne Zaman Başlar?

İnek sütü ve ürünleri ile beslenen emziren annelerin veya inek sütünden yapılmış mamalar ile beslenen bebek ve süt çocuklarında vücutta oluşan her türlü şikayetlere inek sütü alerjisi denir. Bebeklerde inek sütü alerjisi en sık görülen besin alerjisidir. Şiddetine göre değişmekle birlikte genellikle ilk 1 ay belirtileri ortaya çıkmaktadır. İnek sütü alerjisi, süt çocukluğu döneminde yaklaşık %2-3’tür. Bebeklerde 1 yaş üzerinde azalır ve altı yaş ve üzerinde sıklığı %1’in altına düşer.

İnek Sütü Alerjisi Neden Olur?

Bebeklerde inek sütü alerjisi nedeni, bağışıklık sisteminin inek sütünde bulunan proteinleri zararlı olarak tanımlayıp bu proteinlere karşı reaksiyon göstermesidir. Bu reaksiyon, genellikle bağışıklık sisteminin henüz tam olarak olgunlaşmadığı erken bebeklik döneminde daha sık görülür. İnek sütü proteinlerine karşı geliştirilen bu aşırı duyarlılık durumu, genetik yatkınlığı olan bebeklerde daha yaygındır. Özellikle ailede alerjik hastalık öyküsü olan bebeklerde inek sütü alerjisi görülme riski daha yüksektir. Bağışıklık sistemi bu proteinleri tehdit olarak algıladığında histamin gibi kimyasallar salınır ve bu da çeşitli alerjik belirtilere yol açar.

İnek Sütü Alerjisi Belirtileri Nelerdir?

İnek sütü alerjisi, bebeklerde ve süt çocuklarında farklı şiddette, çok geniş bir şikayet yelpazesi oluşturabilir. Bebeklere görülen belirte ise ciltte kuruluk, vücudun alın bölgesinde, kulak arkasında, dirsek ve diz eklemi dış yüzeyinde ciltte pullanma olabilir. Ciltteki bu bulgular bebeklerde huzursuzluk ve kaşıntıya neden olabilir. Anal bölge etrafında kızarıklık yanında, bebeğinizin gaitası sümüksü ve kanlı olabilir. Bazen yapılan gaita tetkiklerinde amip düşünülüp yanlış teşhis edilebilir. İnek sütü alerjisi olan bebeklerde kabızlık, gaz, kolik şikayetleri belirgin olur. Kusmaları sıklaşıp aylık kilo alımları azalabilir. Bu bulgular varsa bebeğinizin süt alerjisi olabilir, doktorunuza gitmeniz uygun olacaktır.

Teşhis Nasıl Konur?

İnek sütü alerjisi teşhisi için en önemli yöntem tıbbi öykü ve fiziksel bulgulardır. Bebeğin şikayetleri ayrıntılı olarak sorgulanır. Bebeğin fiziksel bulguları değerlendirilir. Sanılanın aksine inek sütü alerjisi teşhisi için özgün kan, gaita ve diğer tetkikler nadir durumlarda kullanılır, teşhis için öncelik ayrıntılı tıbbi öykü ve fiziksel bulgulardır. Yani laboratuvar testleri tek başına teşhis koydurmaz. Bebeğe yapılan laboratuvar testlerinin temiz gelmesi inek sütü alerjisi yok demek değildir. Kesin teşhiste en önemli yöntem inek sütü diyeti sonrası inek sütü diyetinin açılıp şikayetlerinin gözlenmesidir.

Sadece anne sütüyle beslenen bebeklerde anneye süt, tüm süt ürünleri ve inek etine karşı eliminasyon (uzaklaştırma) diyeti verilir. Anne bu ürünleri tamamen kesmelidir. Bebeğinizin şikayetleri 3 hafta içerisinde azaldığı gözlenir. Sonrasında anne, inek sütünden uzaklaşma diyetini açar ve bebeğini emzirmeye devam eder, bebeğin şikayetlerinin arttığını gözlenir ve bebeğin inek sütü alerji teşhisi konur. Mama ve anne sütü ile beslenen bebeklerde ise anneye diyetin yanında mama olarak tıbbi özel mamalar ile beslenmesi desteklenir, tercih edilen beslenme şekli bu şekildedir. Daha sonra diyet açılır, bebeğin şikayetleri tekrar gözlenir. Böylelikle bebeğin inek sütü alerji teşhisi konur.

Aslında annelerimiz diyet sonrası bebeğinin şikayetlerinin düzeldiğini gözleyince çoğu zaman tekrar diyet açmak istemezler ama annenin diyeti tekrar açılır sonrasında bebeğin cilt, gaita, gaz, huzursuzluk, kusma gibi şikayetlerinin arttığı gözlenir. Diğer kan, gaita ve alerjisi testleri nadir durumlarda belli merkezlerde kullanılır. Bu testler spesifik IgE ve cilt prick testidir.

Bebeklerde İnek Sütü Alerjisi Tedavisi

İnek sütü alerjisinin tedavisinin temel mantığı; doğru teşhis konulduktan sonra, şikayetlerin giderilmesinin sağlanmasıdır. Anne sütü ile beslenen bebeklerde annenin beslendiği süt, süt ürünleri ve dana eti anne diyetinden çıkarılırken, mama ile beslenen bebeklere tıbbi raporlu özel mamalar reçete edilir .Cilt kurulukları için nemlendiriciler kullanılabilir. Anne sütü ile beslenme rutini çok önemli ve dikkat edilmesi gereken bir durumdur. Günlük süt tüketimine bakıldığında tereyağı, peynir, yoğurt, tarhana çorbası, makarna, bisküvi, her türlü kek, kurabiye, dondurma, çikolatalı ürünler, kremalar gibi birçok gıda ürünü içerisinde inek sütü tüketilmektedir. Çocuğa, aileye ve çocuğa bakanlara diyet konusunda eğitim verilmesi ve hazır gıda ürünlerinin etiketlerinde inek sütü içeren terimlerin öğretilmesi gerekmektedir. Zira annelerin bilmeden verilen diyete uymadığını ve durumun önemini anlamadığını gözlemekteyiz. İnek sütü proteinlerini içeren tüketilmemesi gereken besin listesi, alternatif gıdalarla ilgili yeterli bilgiye sahip olmalıdır. Aksi takdirde inek sütü proteini alerjisi süt çocuklarında ve küçük çocuklarda görülebilir.

Ayrıca bebeğinin büyüme gelişme izlemi ve destek vitamin takviyeleri yapılır. Süt ve süt ürünleri almayan anneye kalsiyum ve D vitamini desteği verilmelidir.

Genel olarak diğer hayvan sütlerinin de benzer bulguları yapma riski nedeniyle önerilmez. İnek sütü ile bufalo, koyun ve keçi sütleri arasında belirgin; at ve eşek sütü proteinleri arasında zayıf benzer bulgular saptanmıştır. Deve sütüne karşı benzerlik gösterilmemiştir.

İnek sütü alerjisi diyetinin en doğru diyet şekli doktorunuzun kontrolünde kademeli olarak yapılmalıdır. Kesinlikle hekim dışında diyet açılmamalıdır. Diyet açılırken öncelikle fırınlanmış ürünler tercih edilir, daha iyi tolere edilir. Örnek olarak bisküvi, kek, tereyağı, pişmiş peynir, poğaça, yoğurt, çiğ peynir, süt şeklinde bir sıralama izlenebilir.

Bebeklerde İnek Sütü Alerjisi Ne Zaman Geçer?

İnek sütü alerjisi yaşla birlikte düzelmektedir. Hastaların %50’sinde 1 yaşında, %75’inde 3 yaşında, %90’ında 6 yaşında inek sütü alerjisi düzelmektedir. Anne baba ve ailesinde besin alerjisi öyküsü olanlarda devam edebilir. Bu durum bebeğin bağışıklık sistemini etkileyeceği için bebeğin durumunun değerlendirilmesi çok önemlidir. En az 6 ay veya 6-9 aya kadar inek sütüne diyet ve özel tıbbi mamalar ile devam edilmelidir. Ancak bazı hafif olgularda diyet gerekmeden semptomların giderilmesi tercih edilebilir. Çünkü diyetin zorluğu bebeğe, anneye faydasından çok zorluk oluşturabilmektedir.

Sonuç olarak inek sütü alerjisi ya da herhangi bir besin alerjisi teşhisini hekiminiz koymalıdır. Diyet kararını doktorunuz vermelidir. Yanlış teşhis; gereksiz diyet ve başka hastalıkların gözden kaçırılmasına neden olabilir.

Uzman Doktor MERAL TORUN BAYRAM'dan görüntülü online çocuk doktoru randevusu almak için tıklayın...